آلودگي هوا؛ آمار مرگ‌و‌مير تا كي بايد محرمانه بماند؟

مرگ‌و‌مير در اثر آلودگي هوا كه چندي است به رغم اعلام سازمان‌هاي جهاني، از سوي مسئولان دولتي با آماري مستند ارائه نمي‌شود. هرچند محسني بندپي، نايب رئيس كميسيون بهداشت، پزشکي قانوني را مسئول ارائه آمار در اين باره مي‌داند اما محمود خدا دوست رئيس مرکز تحقيقات پزشکي قانوني کشور پيش از اين، اين موضوع را رد كرده و گفته است: «هيچ مرجع و دستگاهي که بتواند مرگ ناشي از تاثير مستقيم آلودگي هوا را تشخيص دهد وجود ندارد و تحقيقات نشان داده که ريه افراد سيگاري که در شمال کشور زندگي مي‌کنند با ريه افراد غيرسيگاري در تهران از نظر بيماري و مصدوميت برابر است.» از سوي ديگر به گفته محمد هادي حيدرزاده مشاور شهردار تهران در امور محيط‌زيست، «با توجه به انواع آلودگي‌هاي زيست‌محيطي از جمله آلودگي هوا، تهران بيشترين تعداد کودکان سرطاني در دنيا را دارد»، اما انتظارها براي اعلام اين آمار از زبان وزير بهداشت و مسئولان پزشكي قانوني تاكنون ادامه داشته است. به گفته حيدرزاده آلودگي هوا به عنوان بزرگ‌ترين معضل تهران، آنقدر تعداد مبتلايان به سرطان را افزايش داده است كه تهران داراي بيشترين كودكان سرطاني است و البته او از آن‌هايي كه هر گونه اطلاع رساني در اين زمينه را سياسي کاري مي‌دانند، گله دارد. مرگ و مير در همه دنيا ثابت شده! يوسف رشيدي مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران در اين باره به تهران امروز مي‌گويد: «اينكه مي‌گويند آماري از مرگ و مير كه تحت تاثير مستقيم آلودگي هوا رخ داده باشد نداريم، نادرست نيست چرا كه آلودگي هوا به طور مستقيم هيچ كس را نمي‌كشد بلكه در همه جاي دنيا ثابت شده است كه آلودگي هوا با تشديد بسياري از بيماري‌ها سالانه جان بسياري از مردم را مي‌گيرد.» بر اساس آنچه سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده است، سالانه پنج هزار نفر بر اثر آلودگي هوا جان مي‌بازند. اين تعداد مرگ و مير ناشي از آلاينده‌هايي چون مونوكسيدكربن، دي اكسيدنيتروژن، دي اكسيد گوگرد، ذرات معلق با قطر كمتر از 10 ميكرون و ازن است. همه اين آلاينده‌ها در هواي تهران وجوددارد و روزهايي از سال شاهد افزايش آن تا بيش از حد مجاز هستيم.» با اين همه حيدرزاده به تهران امروز مي‌گويد: «با وجود همه اهمال كاري‌هايي كه موجب معضل آلودگي هواي تهران شده است، مسئولان اين اهمال كاري را به گردن نمي‌گيرند...» هواي نا سالم تنها يكي از مشكلات است چندي پيش دكتر رشيدي با اشاره به انگشت شمار بودن روزهايي با هواي پاك در پايتخت، به تهران امروز اعلام كرده بود: «2 روز هواي پاك داشتن، تنها بخش كوچكي از معضل آلودگي هواي تهران است. اگر وضعيت را با استانداردهاي بلندمدت بسنجيم، اگر دي اكسيد نيتروژن و اكسيد گوگرد را نيز در وضعيت هوا ترتيب اثر بدهيم وضعيت هوا در كل سال ناسالم است.براساس استانداردهاي كوتاه مدت، اندازه‌گيري آلاينده‌هاي كلاسيك و متداول انجام مي‌شود. به اين معنا كه ميزان اثرگذاري روي فردي كه براي يك روز به تهران بيايد و بعد، از اين شهر برود اندازه گيري مي‌شود اما اگر بخواهيم آزبست و هيدرو كربن‌هاي سرطان زا را هم در هواي پايتخت اندازه‌گيري كنيم براي تهراني‌ها كه در تمام طول سال اين هوا را تنفس مي‌كنند وضع به مراتب بدتر است. در حال حاضر استاندارد روزانه ذرات معلق 150 ميكروگرم است اما در استاندارد كشورهاي توسعه يافته اين ميزان 50 ميكروگرم است.» آزبست، چاقويي بر گردن تهراني ها با وجود همه مصوبه‌هايي كه بيخ و بن ماده‌اي به نام آزبست را نشانه رفته است و باوجود اطلاع رساني گسترده رسانه‌ها در اين باره، نتايج يك پژوهش كه در پنج نقطه از پايتخت صورت گرفته، نشان مي‌دهد تجريش و نقاط مركزي شهر تهران بيشترين ميزان آزبست را دارا هستند. آزبست آلاينده‌اي سرطان زاست که استاندارد مشخصي براي آن در نظر گرفته نمي‌شود و هواي محيط به‌طور کامل بايد عاري از اين آلاينده باشد و معمولاً ميزان غلظت آزبست با هواي نقاط پاک يا شهرهاي با غلظت کم از لحاظ آزبست مقايسه مي‌شود. تحقيقات صورت گرفته نشان مي‌دهد ميزان آزبست در هواي مناطق مرکزي شهر بسيار بالا است که اين موضوع سلامتي شهروندان را با خطر جدي مواجه مي‌کنداما يکي از منابع مهم و اساسي پراکنش آزبست در هواي شهرها، حضور لنت ترمز و ترمز گرفتن در خودروها است. خودرو‌ها چه سبک و چه سنگين در هنگام ترمز گرفتن به‌دليل اصطکاک شديد ميان لنت ترمز و سيني چرخ و سايشي که روي لنت ترمز روي مي‌دهد مقاديري آزبست در هوا پراکنده مي‌کنند که اندازه گيري‌هاي صورت پذيرفته توسط شرکت کنترل کيفيت هوا نشان مي‌دهد در مناطق پرترافيک وشيبدار شهر تهران به علت شيب خيابان و ترافيک زياد، وسايل نقليه مجبور به استفاده بيشتر از کلاچ و ترمز هستند، در نتيجه ميزان آزبست افزايش مي‌يابد. حجم و مقدار آزبست منتشره در اطراف خودرو بستگي به درصد آزبست به‌کار‌رفته در لنت ترمز دارد؛ که تحقيقات ديگري که توسط شرکت کنترل کيفيت هوا در سال 1390 در خصوص ميزان آزبست موجود در لنت‌هاي ترمز رايج در بازار به‌عمل آمده، نشان داد که تمام لنت‌هاي مورد ارزيابي، حاوي مقادير قابل ملاحظه‌اي از آزبست هستند. خودروها، قاتلاني متحرك! مشاور شهردار تهران مي‌گويد: «وقتي جان يک شهروند به خطر مي‌افتد همه دستگاه‌ها مسئول هستند و نبايد به خاطر منفعت طلبي و سودجويي عده‌اي، يک نسل را از بين برد.» بيشتر از 80 درصد آلاينده‌هاي هواي تهران ناشي از خودروهاست كه در شهر تردد مي‌کنند و به گفته بسياري از صاحبنظران، استانداردهاي لازم را دارا نيستند. حيدرزاده مي‌گويد: «در مورد استاندارد کردن خودروها تنها توانستيم سرب را حذف کنيم و اگر بخواهيم استانداردهاي داخلي را با استانداردهاي اروپا مقايسه کنيم مي‌بينيم که چندين برابر آنها آلاينده توليد مي‌کنيم.» تا كي محرمانه بماند؟! همه اين‌ها در حالي رخ مي‌دهد كه تا آمار نباشد، برنامه‌ريزي مقدور نيست. همه راه حل‌ها بابرنامه‌ريزي پياده مي شودو آمار كه نباشد راه حلي هم نخواهد بود. با اينكه آلودگي هواي تهران هر روز معضلي بزرگ‌تر مي‌شود، مسئولان هنوز از اعلام آمار مرگ و ميرهاي ناشي از آلاينده‌هاي هوا خودداري مي‌كنند. يا شايد به گفته وحيد نوروزي مشاور محيط‌زيست معاونت حمل و نقل و ترافيك در حالي كه تهران دارد خفه مي‌شود، مسئولان همچنان مي‌خواهند از ارائه آمارها خودداري كنند. نوروزي گفته بود: «چرا خانم وزير بهداشت آمار مرگ و مير ناشي از آلودگي هوا را دست‌کم براي روشن شدن ابعاد اين معضل عمومي به مردم ارائه نمي‌دهند؟ تا کي اين آمار مي‌خواهد محرمانه بماند؟» منبع: تهران امروز