کاهش نرخ رشد جمعیت یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ایران در سال‌های اخیر بوده است. در همین راستا، دولت چهاردهم با طرحی جدید به نام «کارت امید مادر» قصد دارد از خانواده‌ها، به‌ویژه مادران و نوزادان تازه متولدشده، حمایت کند. بر اساس این طرح، به تمامی مادرانی که از فروردین ۱۴۰۵ صاحب فرزند می‌شوند، به مدت ۲۴ ماه هر ماه مبلغ ۲ میلیون تومان پرداخت خواهد شد.

این طرح که بدون دهک‌بندی و محدودیت محل سکونت اجرا می‌شود، با هدف کاهش دغدغه‌های معیشتی مادران، تقویت بنیان خانواده و افزایش نرخ فرزندآوری طراحی شده است.

 جزئیات کامل کارت امید مادر

 ماهیانه ۲ میلیون تومان برای مادران

بر اساس اعلام مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت، از سال ۱۴۰۵ همه مادرانی که صاحب فرزند شوند، یک کارت ویژه به نام «امید مادر» دریافت می‌کنند. این کارت به‌طور ماهیانه شارژ خواهد شد و مادران می‌توانند از آن برای خرید نیازهای اولیه کودک نظیر پوشک، شیرخشک، دارو و سایر اقلام استفاده کنند.

 چه کسانی مشمول دریافت کارت امید مادر هستند؟

• تمامی مادرانی که از فروردین ۱۴۰۵ فرزندشان متولد شود

• بدون درنظر گرفتن دهک‌بندی یا آزمون وسع

• بدون محدودیت محل سکونت (شهر یا روستا)

 مدت زمان واریز

کارت امید مادر ۲۴ ماه (دو سال اول زندگی کودک) شارژ خواهد شد.

 اهداف اجرای طرح کارت امید مادر

۱. حمایت از مادر و نوزاد در دو سال ابتدایی

دو سال اول زندگی کودک، مهم‌ترین دوران رشد جسمی، ذهنی و عاطفی است. دولت با این حمایت مالی می‌خواهد هزینه‌های این بازه زمانی حساس را پوشش دهد.

۲. تقویت سیاست‌های جوانی جمعیت

با نرخ باروری زیر سطح جایگزینی (۲.۱ فرزند)، ایران در معرض کاهش جمعیت و سالمندی قرار دارد. کارت امید مادر می‌تواند مشوقی برای خانواده‌ها در تصمیم‌گیری برای فرزندآوری باشد.

۳. ارتقای شأن و جایگاه مادر

این کارت مستقیماً به مادر داده می‌شود؛ چراکه نقش مادر در مراقبت و پرورش کودک محوری است.

 جدول واریزی کارت امید مادر

یعنی هر مادر مشمول طرح، در مجموع ۴۸ میلیون تومان حمایت مالی دریافت خواهد کرد.

 تفاوت کارت امید مادر با سایر طرح‌های حمایتی

• عدم دهک‌بندی: برخلاف یارانه‌های نقدی، همه مادران مشمول می‌شوند.

• پرداخت مستقیم به مادر: هدفمند و در راستای حمایت از نقش اصلی مادر.

• مدت زمان مشخص: دو سال اول زندگی کودک که حیاتی‌ترین دوران رشد است.

 تاثیر اقتصادی کارت امید مادر

این طرح علاوه بر کاهش دغدغه‌های مالی مادران، می‌تواند اثرات اقتصادی زیر را داشته باشد:

• افزایش تقاضا برای کالاهای کودک (پوشک، لباس، شیرخشک)

• حمایت غیرمستقیم از صنایع داخلی تولیدکننده محصولات کودک

• بهبود توان معیشتی خانواده‌ها در کوتاه‌مدت

 پیام‌های اجتماعی کارت امید مادر

• دولت در کنار مادران و کودکان ایستاده است

• کاهش ترس اقتصادی از فرزندآوری

• تقویت بنیان خانواده و کاهش شکاف جمعیتی

 چالش‌ها و پرسش‌های احتمالی درباره طرح

• منبع تأمین بودجه: آیا این طرح پایدار خواهد بود یا مقطعی؟

• نحوه استفاده کارت: آیا فقط خرید کالاهای مشخص امکان‌پذیر است یا نقدی هم می‌توان برداشت کرد؟

• پوشش خانواده‌های دارای چند فرزند: آیا به ازای هر نوزاد کارت جداگانه صادر می‌شود؟

 تجربه کشورهای دیگر

کشورهایی مانند روسیه، نروژ و اسکاندیناوی نیز کارت‌های حمایتی مشابه برای مادران دارند که نقش مهمی در افزایش نرخ زادآوری ایفا کرده است. ایران نیز با الگوبرداری از این طرح‌ها، مدل بومی خود را پیاده‌سازی می‌کند.

 نقش کارت امید مادر در سیاست‌های کلان جمعیتی

با اجرای این طرح، ایران گام جدیدی برای تحقق اهداف قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برمی‌دارد. این اقدام می‌تواند هم مشوقی برای فرزندآوری باشد و هم نشانه‌ای از عزم دولت برای مقابله با بحران کاهش جمعیت.

 جمع‌بندی

طرح کارت امید مادر از سال ۱۴۰۵ به اجرا درمی‌آید و به همه مادران دارای نوزاد تعلق می‌گیرد. این کارت به مدت دو سال، ماهانه ۲ میلیون تومان شارژ خواهد شد و در مجموع ۴۸ میلیون تومان به مادران کمک می‌کند. با توجه به مشکلات اقتصادی خانواده‌ها و هزینه‌های بالای نگهداری نوزاد، این طرح می‌تواند بخشی از نگرانی‌ها را کاهش دهد و در عین حال مشوقی برای افزایش جمعیت باشد.

منبع خبر: پایگاه خبری اندیشه معاصر + ستاد ملی جمعیت