احیا بُن کالا در اجرای مرحله پنجم کالابرگ الکترونیکی | تغییر مبلغ کالابرگ مرحله پنجم

با گذشت چند هفته از پایان مرحله چهارم طرح کالابرگ الکترونیکی، بسیاری از خانوارهای مشمول در انتظار اعلام زمان واریز مرحله پنجم هستند. طبق پیگیری‌های خبرنگار روزنو و تسنیم، پیش‌بینی می‌شود که مرحله پنجم در آذرماه ۱۴۰۴ برای مشمولان شارژ شود.

با این حال، هنوز تاریخ قطعی از سوی دولت اعلام نشده و برخی چالش‌های مالی، اجرای مرحله جدید را با تأخیر مواجه کرده است. در این گزارش از اقتصاد روز ایران، جزئیات کامل از زمان واریز مرحله پنجم، منابع مالی طرح، میزان اعتبار، گروه‌های مشمول، و نقش احیای ستاد بُن را بررسی می‌کنیم.

کالابرگ الکترونیک چیست و چگونه اجرا می‌شود؟

کالابرگ الکترونیکی طرحی است که دولت با هدف حمایت غیرنقدی از خانوارهای کم‌درآمد و کنترل تورم کالاهای اساسی اجرا کرده است. در این طرح، به جای پرداخت یارانه نقدی، اعتبار ماهانه در کارت سرپرستان خانوار شارژ می‌شود تا از فروشگاه‌های منتخب کالاهای اساسی مانند روغن، برنج، شیر، ماکارونی و مرغ خریداری کنند.

اهداف اصلی طرح کالابرگ الکترونیکی:

• تثبیت قیمت کالاهای ضروری خانوار

• حفظ قدرت خرید اقشار کم‌درآمد

• جلوگیری از تأثیر تورم بر یارانه نقدی

• کاهش تقاضای نقدی و کنترل نقدینگی در بازار

زمان واریز مرحله پنجم کالابرگ الکترونیک

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده و اظهارات مقام‌های رسمی، احتمال واریز مرحله پنجم در آذرماه ۱۴۰۴ بسیار بالاست.

دولت تاکنون چهار مرحله از این طرح را اجرا کرده است:

1. مرحله اول: اسفند ۱۴۰۲ با پرداخت ۳۵۰ هزار تومان

2. مرحله دوم: فروردین ۱۴۰۳ با اعتبار ۵۰۰ هزار تومان

3. مرحله سوم: تیرماه ۱۴۰۳ برای تمامی دهک‌ها

4. مرحله چهارم: شهریور ۱۴۰۴ با واریز سراسری

اکنون نوبت مرحله پنجم است که طبق پیش‌بینی‌ها، پس از تأمین منابع مالی از محل حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی، در نیمه دوم آذرماه ۱۴۰۴ به حساب خانوارها واریز خواهد شد.

مبلغ کالابرگ مرحله پنجم چقدر است؟

منابع نزدیک به وزارت تعاون اعلام کرده‌اند که مبلغ کالابرگ در مرحله پنجم احتمالاً بدون تغییر نسبت به مرحله قبل باقی بماند.

میزان اعتبار خانوارها بر اساس تعداد اعضا:

در صورت افزایش نرخ تورم مواد غذایی در پاییز، احتمال بازنگری مبالغ نیز وجود دارد.

منابع مالی طرح کالابرگ از کجا تأمین می‌شود؟

یکی از چالش‌های اصلی دولت در اجرای مرحله جدید، تأمین منابع مالی پایدار است. طبق قانون بودجه، منابع این طرح باید از محل حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی تأمین شود.

اما بر اساس گزارش‌ها، روند شناسایی دهک‌های پردرآمد کند بوده است:

• تاکنون حدود ۶ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند.

• بیش از ۱۰ میلیون نفر دیگر همچنان در صف بررسی قرار دارند.

در نتیجه، احتمال استقراض مجدد از صندوق توسعه ملی برای اجرای مرحله پنجم مطرح شده است؛ اقدامی که از دید کارشناسان اقتصادی، می‌تواند باعث فشار بر منابع ارزی کشور شود.

قالیباف: کالابرگ باید تداوم یابد

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر لزوم ادامه اجرای طرح گفت:«کالابرگ الکترونیکی یکی از سیاست‌های مؤثر در تثبیت قیمت کالاهای اساسی و حفظ کرامت خانوارهای ضعیف است. قطع آن به‌معنای بازگشت به پرداخت‌های نقدی ناکارآمد خواهد بود.»

به گفته قالیباف، مجلس آماده است برای تأمین منابع طرح، همکاری لازم را با دولت و وزارت اقتصاد انجام دهد.

 نقش ستاد بُن در اجرای مرحله پنجم کالابرگ

یکی از بحث‌های مهم در اجرای مرحله جدید، احیای ستاد بُن (کوپن کالا) است.
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری کشور، سمیه گلپور، تأکید کرده است که بازگشت این ستاد می‌تواند نظام توزیع کالابرگ را هدفمندتر کند.

مزایای احیای ستاد بُن:

• کنترل شفاف‌تر زنجیره توزیع کالا

• حذف واسطه‌ها و کاهش فساد

• همکاری مستقیم فروشگاه‌های زنجیره‌ای با دولت

• حمایت مؤثر از کارگران و حقوق‌بگیران

به گفته گلپور، ستاد بُن جدید باید با سازوکارهای مدرن، داده‌های واقعی درآمدی و حضور نمایندگان کارگری و کارفرمایی اداره شود تا عدالت در توزیع یارانه‌ها حفظ گردد.

چه کسانی مشمول کالابرگ مرحله پنجم هستند؟

تمام خانوارهای دارای کد ملی فعال در سامانه حمایت (hemayat.mcls.gov.ir) که در دهک‌های اول تا هشتم قرار دارند، مشمول دریافت کالابرگ هستند.

دهک‌های نهم و دهم در اولویت حذف قرار دارند مگر اینکه در فرآیند بازبینی دهک‌بندی، درآمد پایین‌تری برایشان ثبت شود.

کالاهای مشمول در کالابرگ مرحله پنجم

در این مرحله نیز اقلام ضروری زیر در فهرست خرید قرار دارند:

• برنج ایرانی و خارجی

• روغن مایع و نباتی

• مرغ و تخم‌مرغ

• لبنیات (شیر، ماست، پنیر)

• ماکارونی

• قند و شکر

• حبوبات

• شوینده‌های ضروری

فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند اتکا، رفاه، افق کوروش، و جانبو به شبکه کالابرگ متصل هستند.

چگونه کالابرگ الکترونیک را استفاده کنیم؟

1. نصب اپلیکیشن شما (Shoma App)

2. وارد کردن شماره ملی و کد شناسایی یارانه

3. مشاهده اعتبار کالابرگ فعال در بخش کیف پول

4. مراجعه به فروشگاه‌های دارای دستگاه POS متصل به سامانه کالابرگ

5. خرید اقلام با اعتبار تخصیص‌یافته

در صورتی که موجودی اعتبار کافی نباشد، کاربر می‌تواند مابه‌التفاوت را نقدی پرداخت کند.

روش استعلام موجودی کالابرگ

برای مشاهده مانده اعتبار، کاربران می‌توانند از روش‌های زیر استفاده کنند:

1. اپلیکیشن شما (Shoma) – گزینه مشاهده موجودی

2. سامانه hemayat.mcls.gov.ir – ورود با کد ملی

3. پیامک به سرشماره ۵۰۰۰۴۵۵۵

تأثیر تأخیر در پرداخت کالابرگ بر معیشت خانوار

کارشناسان اقتصادی معتقدند تأخیر در اجرای مرحله جدید می‌تواند اثر منفی بر قدرت خرید خانوارهای دهک پایین بگذارد.

با تورم ۴۵ درصدی در بخش مواد غذایی، یارانه نقدی دیگر پاسخگوی نیازهای واقعی مردم نیست.
بنابراین، اجرای منظم کالابرگ الکترونیکی می‌تواند بخشی از فشار معیشتی را کاهش دهد.

مقایسه کالابرگ الکترونیکی با یارانه نقدی

چالش‌های مرحله پنجم کالابرگ

1. کمبود منابع مالی پایدار

2. کندی حذف دهک‌های پردرآمد

3. عدم یکپارچگی فروشگاه‌ها در سراسر کشور

4. مشکلات فنی اپلیکیشن شما (Shoma)

5. احتمال استقراض از صندوق توسعه ملی

با این حال، کارشناسان معتقدند ادامه طرح برای تثبیت تورم و جلوگیری از رشد قیمت کالاهای اساسی ضروری است.

نظر مردم درباره کالابرگ

برخی از مشمولان می‌گویند کالابرگ باعث مدیریت بهتر هزینه‌ها شده و از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کرده است.
اما گروهی دیگر به ضعف زیرساخت و محدود بودن کالاها انتقاد دارند.

 نظرسنجی «ایسنا» نشان می‌دهد که ۵۶٪ از مردم اجرای کالابرگ را مفید و ۲۸٪ آن را ناکافی می‌دانند.

جمع‌بندی نهایی

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که مرحله پنجم کالابرگ الکترونیکی در آذرماه ۱۴۰۴ واریز خواهد شد.
با وجود چالش‌های مالی و اداری، دولت تأکید دارد که اجرای این طرح ادامه یابد تا از اقشار کم‌درآمد در برابر تورم حمایت شود.

احیای ستاد بُن و مشارکت تشکل‌های کارگری می‌تواند به شفافیت و اثربخشی بیشتر این طرح کمک کند.
به نظر می‌رسد کالابرگ الکترونیکی در آینده، به یکی از ابزارهای اصلی حمایت اقتصادی دولت از مردم تبدیل شود.