در حالی‌ که اخبار ضد و نقیضی درباره افزایش قیمت بنزین در رسانه‌ها منتشر شده، دولت بالاخره به این شایعات پاسخ داد. طبق مصوبه جدید هیأت وزیران، هیچ افزایش ناگهانی قیمت بنزین در دستور کار نیست، اما مسیر تازه‌ای برای اصلاح تدریجی و پلکانی قیمت سوخت آغاز شده است.
منابع رسمی از جمله خبرآنلاین و اقتصادآنلاین گزارش داده‌اند که هدف دولت، جلوگیری از شوک اقتصادی مشابه سال ۱۳۹۸ و حرکت به سمت واقعی‌سازی قیمت بنزین در چارچوب عدالت اجتماعی است.

در این گزارش، جزئیات کامل تصمیم دولت، موضع مجلس، تحلیل کارشناسان و آینده احتمالی قیمت بنزین در سال ۱۴۰۵ را بررسی می‌کنیم؛ از پشت‌پرده مصوبه مهرماه گرفته تا سناریوهای احتمالی بودجه سال آینده.

 دولت درباره قیمت بنزین چه تصمیمی گرفته است؟

در روزهایی که شایعات زیادی درباره افزایش قیمت بنزین شنیده می‌شود، دولت بالاخره واکنش نشان داده است.
طبق اظهارات علی احمدنیا، رئیس امور اطلاع‌رسانی دولت، هیچ تصمیمی برای افزایش ناگهانی قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ گرفته نشده است.
اما در عین حال، مصوبه اخیر هیأت وزیران نشان می‌دهد مسیر دولت به‌سمت اصلاح تدریجی قیمت بنزین در حرکت است.

در واقع، دولت با فاصله گرفتن از شوک قیمتی سال ۱۳۹۸، قصد دارد مدلی پلکانی و قابل پیش‌بینی برای افزایش قیمت سوخت را اجرا کند.
سؤالی که حالا مطرح می‌شود این است که:
 آیا قیمت بنزین در ماه‌های آینده واقعاً تغییر می‌کند؟ و اگر بله، به چه شکلی؟

 مصوبه هیأت وزیران و مسیر اصلاح قیمت بنزین

بر اساس مصوبه ابلاغ‌شده در ۱۳ مهر ۱۴۰۴، دولت تصمیم گرفته است قیمت حامل‌های انرژی را به‌صورت تدریجی اصلاح کند.
هدف از این تصمیم، کاهش فاصله قیمتی میان بنزین و گاز سی‌ان‌جی و هدایت مصرف‌کنندگان به استفاده از سوخت پاک‌تر است.

در این مصوبه آمده است که نرخ‌ها باید به‌گونه‌ای اصلاح شوند که فشار معیشتی بر مردم ایجاد نکند.
به بیان ساده‌تر، به جای جهش ناگهانی، شاهد افزایش مرحله‌ای قیمت بنزین خواهیم بود.

 قیمت بنزین در حال حاضر چقدر است؟

در حال حاضر، بنزین در ایران دو نرخی است:

• بنزین سهمیه‌ای: لیتری ۱۵۰۰ تومان

• بنزین آزاد: لیتری ۳۰۰۰ تومان

این نرخ‌ها از آبان ۱۳۹۸ تاکنون بدون تغییر مانده‌اند، در حالی که تورم رسمی کشور بیش از ۷۰۰ درصد افزایش یافته است.
به همین دلیل، بنزین ایران در مقایسه با کشورهای همسایه، یکی از ارزان‌ترین سوخت‌ها در جهان به‌شمار می‌رود.

 واکنش رسمی دولت درباره افزایش قیمت بنزین

علی احمدنیا، رئیس اطلاع‌رسانی دولت، در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت:

«برخی رسانه‌ها مدعی افزایش قیمت بنزین شدند! دولت چنین برنامه‌ای ندارد و هرگونه خبر در این زمینه نادرست است.»

او تأکید کرد که تصمیم دولت، نه افزایش ناگهانی، بلکه مدیریت هوشمند مصرف سوخت است.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از کارشناسان انرژی معتقدند ادامه روند فعلی بدون اصلاح قیمت، موجب افزایش واردات و فشار بر بودجه کشور خواهد شد.

 آیا قیمت بنزین در سال ۱۴۰۵ افزایش می‌یابد؟

به گفته‌ی رضا سپهوند، عضو هیأت‌رئیسه کمیسیون انرژی مجلس، بحث اصلاح قیمت حامل‌های انرژی احتمالاً در بودجه سال ۱۴۰۵ مطرح خواهد شد.
وی توضیح داد که قیمت تمام‌شده بنزین، برق و گاز بسیار بالاتر از نرخ عرضه است و دولت ناچار به بازنگری خواهد بود.

او گفت:

«تأمین بخشی از بنزین از طریق واردات انجام می‌شود و تداوم این وضعیت به ضرر اقتصاد ملی است. راهکار ما افزایش تدریجی قیمت و کاهش فشار بر مردم است.»

 سیاست پلکانی در قیمت بنزین؛ بازگشت به مدل دولت اصلاحات

در دهه ۸۰، سیاستی با عنوان افزایش پلکانی قیمت بنزین اجرا می‌شد.
بر اساس آن، قیمت سوخت در ابتدای هر سال متناسب با نرخ تورم رشد می‌کرد.
این سیاست در دولت نهم متوقف شد و با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها جای خود را به افزایش ناگهانی و جهشی قیمت‌ها داد.

اکنون، به نظر می‌رسد دولت سیزدهم در پی احیای همان الگوی تدریجی است تا از شوک قیمتی سال ۱۳۹۸ جلوگیری کند.

 چرا دولت به دنبال اصلاح تدریجی قیمت بنزین است؟

چند عامل اقتصادی و اجتماعی، دولت را به این تصمیم رسانده است:

1. افزایش مصرف داخلی بنزین:
   ایران روزانه بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کند؛ رشدی حدود ۱۵٪ در سال گذشته.
   این رقم بیش از ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی است و کشور را به مرز واردات رسانده است.

2. ناترازی سوخت:
   بر اساس گزارش وزارت نفت، ایران در حال حاضر روزانه حدود ۱۰ میلیون لیتر کسری بنزین دارد.
   بخشی از این کمبود از ذخایر استراتژیک جبران می‌شود که در بلندمدت پایدار نیست.

3. قاچاق سوخت:
   اختلاف شدید قیمت بنزین ایران با کشورهای همسایه (مثلاً افغانستان، ترکیه و عراق) باعث شده قاچاق گسترده سوخت به خارج کشور ادامه داشته باشد.

4. افزایش هزینه تولید و واردات:
   با نرخ جهانی نفت، تولید هر لیتر بنزین برای دولت بیش از ۱۵٬۰۰۰ تومان تمام می‌شود، اما با قیمت ۱۵۰۰ یا ۳۰۰۰ تومان فروخته می‌شود.
   یعنی بیش از ۹۰٪ یارانه پنهان دارد.

 آیا مردم باید نگران افزایش ناگهانی قیمت بنزین باشند؟

بر اساس گفته‌های رسمی، خیر.
دولت هیچ برنامه‌ای برای شوک قیمتی ندارد.
اما طبق مصوبه جدید، احتمال دارد از اوایل سال ۱۴۰۵ افزایش پلکانی آغاز شود — مثلاً هر سه ماه چند درصد رشد ملایم.

هدف از این کار، همزمانی با سیاست یارانه هدفمند است تا یارانه‌ سوخت گروه‌های پردرآمد کاهش یابد و به دهک‌های پایین‌تر منتقل شود.

 تأثیر افزایش قیمت بنزین بر زندگی مردم

افزایش هرچند تدریجی قیمت بنزین، به‌طور غیرمستقیم بر سایر قیمت‌ها اثر می‌گذارد، چون حمل‌ونقل، لجستیک و کالاهای اساسی را گران‌تر می‌کند.
اما کارشناسان می‌گویند اثر پلکانی بسیار کمتر از شوک یک‌باره است.

به گفته مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور،

«باید عدالت در مصرف و یارانه‌ها برقرار شود. کسانی که خودروهای لوکس دارند، نباید از یارانه بنزین برابر با مردم عادی استفاده کنند.»

 اصلاح قیمت بنزین با الگوی عدالت اجتماعی

برنامه دولت، ترکیبی از سه محور است:

1. افزایش تدریجی نرخ بنزین متناسب با تورم.

2. اختصاص سهمیه یارانه‌ای بیشتر به دهک‌های پایین.

3. توسعه جایگاه‌های گاز طبیعی (CNG) برای تشویق مردم به استفاده از سوخت پاک.

به این ترتیب، نه‌تنها درآمد دولت افزایش می‌یابد، بلکه آلودگی هوا نیز کاهش می‌یابد.

 آیا بودجه ۱۴۰۵ تکلیف قیمت بنزین را مشخص می‌کند؟

بله، احتمال زیادی وجود دارد.
شورای نگهبان اعلام کرده است که دولت موظف است تا دی‌ماه ۱۴۰۴ لایحه بودجه سال آینده را به مجلس تقدیم کند.
منابع مجلس خبر داده‌اند که یکی از محورهای کلیدی این بودجه، اصلاح تدریجی قیمت حامل‌های انرژی خواهد بود.

 موضع مجلس درباره قیمت بنزین

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، چندی پیش گفت:

«اصلاح قیمت بنزین باید منطقی و عادلانه باشد، نه شوک‌آور.»

او تأکید کرد که تصمیم نهایی با دولت است، اما مجلس در صورت ارائه لایحه، از رویکرد تدریجی حمایت خواهد کرد.

 نگاهی به تجربه سال ۱۳۹۸؛ چرا مردم نگران افزایش بنزین هستند؟

در آبان ۱۳۹۸، قیمت بنزین سهمیه‌ای از ۱۰۰۰ به ۱۵۰۰ و آزاد از ۱۰۰۰ به ۳۰۰۰ تومان رسید.
این افزایش ناگهانی موجب اعتراضات سراسری و تورم شدید شد.
به همین دلیل، دولت فعلی تلاش دارد هرگونه اصلاح قیمت را به‌صورت آرام و قابل پیش‌بینی انجام دهد.

 دیدگاه کارشناسان درباره آینده قیمت بنزین

کارشناسان حوزه انرژی می‌گویند ادامه سیاست فعلی ممکن نیست.
به گفته‌ی محمد علی خطیبی، کارشناس نفت:

«اصلاح قیمت بنزین اجتناب‌ناپذیر است. اما اگر با برنامه و اطلاع‌رسانی انجام شود، اثر تورمی آن قابل کنترل است.»

او افزود که استفاده از سامانه‌های هوشمند مصرف می‌تواند مانع از هدررفت یارانه شود.

 آیا افزایش قیمت بنزین به محیط‌زیست کمک می‌کند؟

بله، تجربه جهانی نشان داده است که هرگاه قیمت سوخت واقعی‌تر شود، مصرف کاهش یافته و آلودگی کم می‌شود.
در ایران نیز توسعه گازسوز کردن خودروها و حمایت از حمل‌ونقل عمومی می‌تواند بخشی از راه‌حل باشد.

 دولت چه برنامه‌ای برای قیمت بنزین دارد؟

1. هیچ افزایش ناگهانی قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ در دستور کار نیست.

2. مدل اصلاح پلکانی از اوایل ۱۴۰۵ محتمل است.

3. هدف دولت، کاهش ناترازی بنزین و هدایت یارانه به اقشار کم‌درآمد است.

4. مجلس نیز از سیاست تدریجی حمایت می‌کند.

5. تجربه سال ۱۳۹۸ به دولت یادآوری کرده که افزایش ناگهانی می‌تواند تبعات اجتماعی داشته باشد.

 منابع خبری

1. خبرگزاری خبرآنلاین – گزارش: دولت تکلیف افزایش قیمت بنزین را روشن کرد
   https://www.khabaronline.ir

2. اقتصادآنلاین – تحلیل سیاست دولت درباره اصلاح قیمت سوخت
   https://www.eghtesadonline.com

3. ایسنا – اظهارات اعضای کمیسیون انرژی درباره بنزین
   https://www.isna.ir

4. تسنیم – بررسی ناترازی بنزین و بودجه ۱۴۰۵
   https://www.tasnimnews.com