فرمول محاسبه حذف یارانه نقدی خانوار سه‌نفره | چقدر خرج کنیم یارانه‌مان حذف می‌شود؟
دلیل حذف یارانه خانوار سه‌نفره مشخص شد. اگر میانگین خرید خرد و اجاره ماهانه شما بیش از ۵۰ میلیون تومان باشد، از فهرست یارانه‌بگیران حذف می‌شوید. جزئیات شاخص جدید دهک‌بندی را بخوانید.
در حالی که بسیاری از مردم هنوز منتظر واریز یارانه نقدی مهرماه هستند، خبر تازه‌ای درباره شاخص جدید حذف یارانه‌ها منتشر شده که توجه خانوارهای سه‌نفره را به‌طور ویژه جلب کرده است.
طبق بررسی‌های جدید، دولت از این پس نه‌تنها گردش حساب، خودرو یا ملک را بررسی می‌کند، بلکه میزان خرج روزانه و خریدهای خُرد هر خانوار را نیز ملاک حذف یا تداوم پرداخت یارانه قرار داده است.
بر اساس گزارش «تسنیم»، اگر میانگین خرید خُرد و اجاره مسکن یک خانوار سه‌نفره در شش‌ماهه گذشته به بیش از ۵۰ میلیون تومان در ماه برسد، آن خانواده در دهک‌های بالا شناسایی شده و از دریافت یارانه نقدی محروم خواهد شد.
این تغییر تازه در نظام دهک‌بندی، سؤالات و نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است؛ آیا خانواده‌هایی که تنها هزینه اجاره‌شان بالاست هم حذف می‌شوند؟ خرید خُرد دقیقاً به چه معناست؟ و آیا راهی برای بازگشت یارانه وجود دارد؟
در این گزارش از «فردانیوز»، به تمام جزئیات، فرمول جدید دهک‌بندی، معیار حذف یارانه خانوار سه‌نفره و روش اعتراض رسمی می‌پردازیم.
یارانه نقدی از سال ۱۳۹۰ تاکنون یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های حمایتی دولت برای کمک به خانوارهای کم‌درآمد بوده است.
بااین‌حال، طی ماه‌های اخیر بسیاری از خانواده‌ها با حذف ناگهانی یارانه نقدی مواجه شده‌اند، بدون اینکه دلیل دقیق آن را بدانند.
طبق گزارش جدید خبرگزاری تسنیم، دولت از شاخص تازه‌ای برای دهک‌بندی خانوارها و حذف یارانه نقدی استفاده می‌کند:
این شاخص، "خرید خُرد" نام دارد و به میزان تراکنش‌های خرید از طریق کارتخوان‌های فروشگاهی مربوط می‌شود.
به بیان ساده‌تر، اگر میزان خریدهای روزمره شما بیش از حد تعیین‌شده باشد، ممکن است در فهرست دهک‌های پردرآمد قرار بگیرید و یارانه شما حذف شود.
شاخص جدید حذف یارانه نقدی؛ خرید خُرد چیست؟
بر اساس پیگیری‌های «تسنیم»، از این پس علاوه بر گردش حساب، دارایی خودرو و میزان اجاره، شاخص تازه‌ای به نام خرید خُرد خانوار در دهک‌بندی لحاظ می‌شود.
خرید خُرد شامل تراکنش‌هایی است که از طریق کارتخوان‌های فروشگاهی یا درگاه‌های پرداخت اینترنتی انجام می‌شود — مثل:
-
خرید روزانه از سوپرمارکت
-
پرداخت قبض‌ها
-
خرید لباس، دارو، لوازم خانگی و سایر هزینه‌های زندگی
اما معاملات بزرگ مانند خرید ملک، خودرو یا انتقال وجه کارت‌به‌کارت در این شاخص محاسبه نمی‌شود.
میزان شاخص خرید خُرد برای خانوار سه‌نفره چقدر است؟
طبق مصوبه جدید وزارت تعاون و سازمان هدفمندی،
برای هر عضو خانوار، سقف خرید خُرد ماهانه ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
به این معنا که:
-
خانوار ۱ نفره → تا ۱۰ میلیون تومان مجاز است.
-
خانوار ۲ نفره → تا ۲۰ میلیون تومان.
-
خانوار ۳ نفره → تا ۳۰ میلیون تومان.
-
خانوار ۴ نفره → تا ۴۰ میلیون تومان.
اگر مجموع خرید خُرد و هزینه اجاره مسکن در بازه ۶ ماهه بیش از ۵۰ میلیون تومان در ماه (به‌طور متوسط) باشد،
خانوار در دهک‌های بالای درآمدی شناسایی می‌شود و یارانه‌اش حذف خواهد شد.
خرید خُرد چگونه در دهک‌بندی خانوار تأثیر می‌گذارد؟
در گذشته، دولت برای شناسایی دهک‌های پردرآمد، صرفاً به گردش حساب بانکی، خودرو و ملک توجه می‌کرد.
اما چون بسیاری از افراد ثروتمند حساب‌های تجاری یا سرمایه‌ای جداگانه داشتند، این روش دقت لازم را نداشت.
اکنون با بررسی میزان خریدهای روزانه از طریق کارتخوان‌ها، دولت می‌تواند میزان واقعی خرج خانوار را بسنجد.
هرچقدر حجم این تراکنش‌ها بیشتر باشد، احتمال تعلق به دهک‌های بالاتر و حذف یارانه نیز بیشتر است.
معیار جدید دولت برای عدالت اقتصادی در یارانه‌ها
هدف از اجرای شاخص خرید خُرد، شفاف‌سازی هزینه‌های واقعی خانوارها و توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها است.
پیش‌تر، بسیاری از خانواده‌های مرفه به‌دلیل نداشتن ملک یا خودرو لوکس، همچنان یارانه دریافت می‌کردند،
درحالی‌که خانواده‌هایی با مصرف روزانه بالا از نظر اقتصادی جزو دهک‌های پایین محسوب می‌شدند.
با اجرای این شاخص، تمرکز دولت از درآمد ظاهری به سمت هزینه واقعی زندگی تغییر کرده است.
دوره بررسی هزینه خانوار برای حذف یا تداوم یارانه
دولت در این طرح، رفتار اقتصادی خانوارها را در بازه‌ای ۶ ماهه بررسی می‌کند.
یعنی اگر خانوار سه‌نفره‌ای طی ۶ ماه گذشته، به‌طور متوسط ماهی ۵۰ میلیون تومان خرید خُرد و اجاره مسکن داشته باشد،
به‌صورت خودکار در دهک‌های بالا قرار می‌گیرد.
بنابراین حذف یارانه، تنها بر اساس یک ماه پرخرج انجام نمی‌شود؛ بلکه میانگین ۶ ماه اخیر ملاک اصلی است.
فرمول محاسبه حذف یارانه نقدی خانوار سه‌نفره
برای روشن‌تر شدن، به مثال زیر توجه کنید:
| شاخص هزینه خانوار سه‌نفره | مبلغ ماهانه (تومان) |
|---|---|
| خرید خُرد (فروشگاهی و خدماتی) | ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ |
| اجاره مسکن ماهانه | ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ |
| مجموع کل هزینه | ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ |
| نتیجه | احتمال حذف یارانه بسیار بالا |
بنابراین اگر مجموع خریدهای کارتخوان + اجاره در ۶ ماه گذشته به‌طور متوسط از ۵۰ میلیون تومان در ماه بالاتر باشد،
خانوار سه‌نفره در دهک دهم شناسایی شده و از فهرست یارانه‌بگیران حذف می‌شود.
آیا خرید خُرد شامل خریدهای اینترنتی می‌شود؟
بله.
تمام پرداخت‌های روزمره از طریق دستگاه‌های کارتخوان، درگاه‌های آنلاین، اپلیکیشن‌های پرداخت و حتی کیف پول‌های الکترونیکی،
در محاسبه شاخص خرید خُرد لحاظ می‌شود.
به عبارت دیگر، فرقی نمی‌کند خرید شما از فروشگاه فیزیکی باشد یا آنلاین؛
هر تراکنش خرد ثبت‌شده، بخشی از شاخص هزینه ماهانه شما خواهد بود.
واکنش مردم به حذف یارانه خانوار سه‌نفره
پس از انتشار خبر اعمال شاخص جدید، بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی نسبت به حذف یارانه بدون اطلاع‌رسانی قبلی اعتراض کردند.
نمونه‌ای از واکنش‌ها:
«ما فقط اجاره خونه‌مون بالاست، ولی حقوقمون پایینه؛ چرا باید یارانه‌مون حذف بشه؟»
«با خرید روزانه ۱۰ میلیون در ماه، مگه مرفه حساب می‌شیم؟!»
در مقابل، کارشناسان اقتصادی معتقدند این طرح در صورت اجرای دقیق می‌تواند یارانه را از دهک‌های بالا به دهک‌های واقعی پایین منتقل کند.
دهک‌بندی جدید چگونه عمل می‌کند؟
دهک‌بندی جدید با ترکیب چند شاخص انجام می‌شود:
-
میزان خرید خُرد خانوار (شاخص اصلی جدید)
-
میزان اجاره ماهانه
-
گردش حساب بانکی
-
تعداد و ارزش خودرو و ملک ثبت‌شده
-
درآمد رسمی و بیمه‌ای اعضای خانواده
این شاخص‌ها توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و بانک مرکزی محاسبه می‌شود.
چگونه بفهمیم در چه دهکی هستیم؟
برای اطلاع از دهک اقتصادی خود، می‌توانید وارد سامانه حمایت به نشانی hemayat.mcls.gov.ir شوید.
در این سامانه، با وارد کردن کد ملی و شماره حساب یارانه، دهک خانوار مشخص می‌شود.
اگر یارانه شما قطع شده و نسبت به آن اعتراض دارید، می‌توانید از بخش ثبت اعتراض به دهک‌بندی در همان سامانه استفاده کنید.
آیا امکان بازگشت یارانه حذف‌شده وجود دارد؟
بله.
در صورت اثبات اشتباه در دهک‌بندی یا کاهش درآمد خانوار، امکان بازگشت یارانه وجود دارد.
برای این کار باید:
-
وارد سایت hemayat.mcls.gov.ir شوید.
-
گزینه «اعتراض به حذف یارانه» را انتخاب کنید.
-
مدارک لازم (فیش حقوقی، اجاره‌نامه، گردش حساب) را بارگذاری کنید.
در صورت تأیید، یارانه از ماه بعد مجدداً برقرار می‌شود.
آیا حذف یارانه به‌صورت هم‌زمان برای همه انجام می‌شود؟
خیر.
فرآیند بررسی و حذف یارانه‌ها مرحله‌به‌مرحله است.
هر ماه اطلاعات جدید تراکنش‌ها و هزینه‌ها بررسی می‌شود و در صورت تطابق با دهک‌های بالا، خانوار از فهرست حذف خواهد شد.
به همین دلیل ممکن است در ماه‌های آینده خانوارهای جدیدی مشمول حذف شوند.
چرا دولت شاخص هزینه را جایگزین شاخص درآمد کرده است؟
دولت معتقد است در بسیاری از مشاغل، درآمد واقعی افراد ثبت نمی‌شود.
اما هزینه‌ها قابل ردیابی دقیق هستند.
به همین دلیل، استفاده از داده‌های خرید و پرداخت، تصویر شفاف‌تری از وضعیت اقتصادی خانوار ارائه می‌دهد.
به گفته یکی از مسئولان وزارت رفاه:
«درآمد ممکن است پنهان باشد، اما هزینه قابل ردیابی است.»
بخش پرسش‌های متداول
۱. دلیل اصلی حذف یارانه خانوار سه‌نفره چیست؟
میانگین خرید خرد و اجاره ماهانه بالای ۵۰ میلیون تومان در بازه ۶ ماهه.
۲. شاخص خرید خرد دقیقاً چیست؟
تراکنش‌های روزمره خرید از کارتخوان‌ها، درگاه‌های اینترنتی و پرداخت‌های خُرد فروشگاهی.
۳. اگر یارانه حذف شود، چطور اعتراض کنیم؟
از طریق سامانه hemayat.mcls.gov.ir و بخش «اعتراض به حذف یارانه».
۴. آیا خریدهای کارت‌به‌کارت یا انتقال وجه بانکی هم حساب می‌شود؟
خیر. فقط خریدهای ثبت‌شده از طریق دستگاه‌های فروشگاهی و درگاه‌های پرداخت محاسبه می‌شود.
۵. اگر اجاره مسکن بالاست ولی درآمد کم داریم، حذف می‌شویم؟
در صورت اثبات وضعیت واقعی با ارائه مستندات، می‌توانید یارانه خود را پس بگیرید.
جمع‌بندی
با اجرای شاخص جدید خرید خُرد، دولت قصد دارد دهک‌بندی خانوارها را دقیق‌تر کند.
بر اساس این شاخص، خانوار سه‌نفره‌ای که در ۶ ماه گذشته به‌طور متوسط بیش از ۵۰ میلیون تومان در ماه خرج کرده باشد،
به‌عنوان دهک بالا شناسایی شده و یارانه‌اش حذف خواهد شد.
این سیاست با هدف هوشمندسازی نظام یارانه‌ها اجرا شده و قرار است در ماه‌های آینده، با دقت بیشتری برای تمام دهک‌ها اعمال شود.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که در نبود شفافیت و اطلاع‌رسانی دقیق، ممکن است خانوارهای متوسط نیز به اشتباه از فهرست یارانه‌بگیران حذف شوند.
دیدگاه تان را بنویسید