غافلگیری مسافران از قیمت دلار مسافرتی | مسافران ۵۰۰ دلار را چند می‌خرند؟ | فرمول جدید محاسبه

بازار ارز امروز (۳ آبان ۱۴۰۴) شاهد افزایش نرخ واقعی دلار مسافرتی بود.
طبق محاسبات، با احتساب کارمزدها و مالیات‌های بانکی، هر دلار مسافرتی برای متقاضیان ۱۰۱ هزار و ۲۹۶ تومان تمام می‌شود.
این در حالی است که نرخ رسمی اسکناس دلار در مرکز مبادله ارزی فقط ۷۲ هزار و ۳۰۹ تومان اعلام شده است؛
به‌عبارتی، اختلافی نزدیک به ۳۰ درصد میان نرخ رسمی و نرخ واقعی پرداختی وجود دارد.

 جزئیات نرخ اعلامی مرکز مبادله ارز و طلا

بر اساس اعلام رسمی مرکز مبادله ارز و طلا،

• نرخ حواله دلار امروز سوم آبان برابر ۷۰ هزار و ۲۰۲ تومان

• و نرخ اسکناس دلار برابر ۷۲ هزار و ۳۰۹ تومان است.

اما متقاضیان هنگام خرید دلار مسافرتی، به‌دلیل اعمال کارمزد، مالیات نقل‌وانتقال و هزینه خدمات بانکی، عملاً مبلغی بسیار بالاتر پرداخت می‌کنند.

 نرخ واقعی دلار مسافرتی چگونه محاسبه می‌شود؟

بر اساس داده‌های تراکنش‌های ثبت‌شده در اپلیکیشن بانکی «بله»،
متقاضیان برای دریافت سهمیه ۵۰۰ دلاری باید حدود ۵۰۶ میلیون و ۴۸۱ هزار ریال پرداخت کنند.
اگر این مبلغ را بر عدد ۵۰۰ دلار تقسیم کنیم، نرخ واقعی به ۱۰۱ هزار و ۲۹۶ تومان برای هر دلار می‌رسد.

بنابراین نرخ واقعی دلار مسافرتی حدود ۲۹ هزار تومان بالاتر از نرخ رسمی است.
این اختلاف ناشی از مجموع کارمزد بین‌بانکی، مالیات نقل‌وانتقال ارزی و هزینه خدمات تحویل اسکناس در فرودگاه‌ها است.

 سهمیه سالانه ارز مسافرتی چقدر است؟

طبق مصوبه جدید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران،
سهمیه ارز مسافرتی برای هر فرد ایرانی سالانه یک‌بار تعیین می‌شود:

توجه شود که این سهمیه‌ها قابل‌انتقال یا تجمیع نیستند و تنها برای شخص متقاضی صادر می‌شوند.

 مدارک لازم برای دریافت دلار مسافرتی

افرادی که قصد دریافت ارز مسافرتی دارند، باید هنگام ثبت درخواست در بانک یا اپلیکیشن بله مدارک زیر را ارائه دهند:

1. گذرنامه معتبر با حداقل ۶ ماه اعتبار

2. بلیط قطعی پرواز یا مسیر سفر

3. رسید پرداخت عوارض خروج از کشور

4. شماره حساب بانکی فعال به نام متقاضی

5. کد ملی و شماره موبایل ثبت‌شده در سامانه بانکی

پس از تأیید مدارک و پرداخت وجه ریالی معادل نرخ روز، یک شناسه ۱۵ رقمی خرید ارز برای متقاضی صادر می‌شود که در هنگام تحویل اسکناس مورد نیاز است.

 روش خرید ارز مسافرتی از طریق اپلیکیشن «بله»

در حال حاضر، بانک مرکزی خرید ارز مسافرتی را به‌صورت الکترونیکی از طریق اپلیکیشن بله (متعلق به بانک ملی ایران) فعال کرده است.
مراحل ثبت درخواست به این صورت است:

1. ورود به برنامه بله و انتخاب گزینه «خدمات ارزی»

2. تکمیل فرم درخواست ارز مسافرتی

3. بارگذاری تصویر گذرنامه و بلیت

4. پرداخت مبلغ ریالی معادل نرخ روز (به‌صورت آنلاین)

5. دریافت شناسه ۱۵ رقمی خرید ارز

6. مراجعه به فرودگاه بین‌المللی و دریافت اسکناس از خودپردازهای ارزی بانک ملی

 نحوه تحویل دلار مسافرتی در فرودگاه‌ها

تحویل وجه ارزی فقط در فرودگاه‌های بین‌المللی انجام می‌شود.
بانک ملی ایران با استقرار خودپردازهای ارزی در پایانه‌های خروجی، اسکناس دلار و یورو را مستقیماً به متقاضیان تحویل می‌دهد.

فرآیند به این شکل است:

• متقاضی با وارد کردن کد شناسه ۱۵ رقمی در دستگاه،

• پس از احراز هویت با گذرنامه،

• اسکناس معادل سهمیه‌اش را دریافت می‌کند.

نکته مهم این است که دریافت وجه صرفاً باید توسط شخص دارنده گذرنامه انجام شود و هیچ فردی حق دریافت به نیابت ندارد.

 محدودیت‌ها و استثناها

طبق ابلاغیه بانک مرکزی، افراد زیر واجد شرایط دریافت ارز مسافرتی نیستند:

• اشخاص زیر ۱۸ سال

• دارندگان تابعیت دوگانه (مضاعف)

• دارندگان گذرنامه سیاسی یا خدمات

• اشخاصی که در سال جاری قبلاً سهمیه ارزی دریافت کرده‌اند

• افراد دارای بدهی بانکی یا مشکلات قضایی مالی

 مقایسه نرخ دلار مسافرتی با سایر نرخ‌ها

همان‌طور که دیده می‌شود، نرخ دلار مسافرتی به دلار آزاد نزدیک‌تر از نرخ رسمی است و عملاً فاصله ۲۵ تا ۳۰ درصدی بین دو نرخ ایجاد کرده است.

چرا دلار مسافرتی گران‌تر است؟

کارشناسان اقتصادی معتقدند اختلاف شدید بین نرخ رسمی و واقعی دلار مسافرتی به چند دلیل رخ داده است:

1. افزایش هزینه کارمزد بانکی و مالیات خدمات ارزی

2. محدودیت عرضه اسکناس توسط بانک‌ها در فرودگاه‌ها

3. افزایش نرخ تسعیر ارز در سامانه معاملات بین‌بانکی

4. کاهش سهمیه ارزی و بالا رفتن تقاضای سفرهای خارجی

برخی تحلیلگران می‌گویند با توجه به سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی، احتمال کاهش نرخ رسمی در کوتاه‌مدت کم است.

 تأثیر افزایش نرخ دلار مسافرتی بر سفرهای خارجی

افزایش نرخ دلار مسافرتی به بالای ۱۰۰ هزار تومان، هزینه سفر خارجی ایرانیان را به‌شدت بالا برده است.
به‌طور مثال، یک سفر پنج‌روزه به ترکیه که پیش‌تر حدود ۵۰۰ دلار هزینه داشت، اکنون به بیش از ۵۰ میلیون تومان تمام می‌شود.
این موضوع باعث شده تقاضا برای سفرهای خارجی کاهش یابد و گردشگری خروجی ایران وارد رکود نسبی شود.

 واکنش کاربران و فعالان بازار به دلار ۱۰۱ هزار تومانی

انتشار رقم جدید دلار مسافرتی با واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی همراه بود.
کاربران از اختلاف عجیب بین نرخ رسمی و نرخ واقعی انتقاد کرده‌اند و برخی آن را نشانه «دو‌نرخی‌بودن پنهان» در سیاست‌های ارزی می‌دانند.

در مقابل، برخی دیگر معتقدند هزینه‌های اضافی ناشی از خدمات بانکی و امنیت اسکناس طبیعی است و بانک مرکزی باید شفاف‌سازی بیشتری انجام دهد.

 موضع بانک مرکزی درباره نرخ دلار مسافرتی

بانک مرکزی در اطلاعیه‌های اخیر خود تأکید کرده است:

«نرخ نهایی ارز مسافرتی تابعی از نرخ مرکز مبادله به‌علاوه هزینه‌های خدمات بانکی و کارمزد مؤسسات مالی است. این نرخ به‌صورت خودکار توسط سامانه بانکی محاسبه می‌شود.»

همچنین اعلام شده است که نرخ ارز مسافرتی برای همه بانک‌های عامل یکسان است و تفاوتی میان بانک ملی، ملت یا تجارت وجود ندارد.

 مقایسه با سیاست ارزی سال گذشته

در سال ۱۴۰۳ نرخ دلار مسافرتی حدود ۸۵ هزار تومان بود.
با احتساب رشد فعلی، نرخ دلار مسافرتی در سال ۱۴۰۴ بیش از ۱۸ درصد افزایش یافته است.
کارشناسان این روند را نتیجه افزایش نرخ ارز در بازار آزاد و افزایش مالیات بر خدمات بانکی ارزی می‌دانند.

 آیا نرخ دلار مسافرتی باز هم افزایش می‌یابد؟

به‌گفته تحلیلگران بازار ارز، اگر نرخ دلار آزاد در محدوده ۱۰۸ هزار تومان باقی بماند،
نرخ دلار مسافرتی نیز در هفته‌های آینده احتمالاً از ۱۰۲ هزار تومان عبور خواهد کرد.
در صورت کاهش عرضه اسکناس در مرکز مبادله، این فاصله ممکن است بیشتر شود.

 جمع‌بندی

دلار مسافرتی امروز سوم آبان ۱۴۰۴ با احتساب کارمزدها به ۱۰۱ هزار و ۲۹۶ تومان رسیده است.
این رقم نشان می‌دهد نرخ واقعی ارز مسافرتی حدود ۳۰ درصد بالاتر از نرخ رسمی است.
کارشناسان هشدار می‌دهند اگر اختلاف نرخ‌ها ادامه پیدا کند، انگیزه برای دریافت و فروش سهمیه ارزی در بازار آزاد افزایش خواهد یافت.
بانک مرکزی باید با شفاف‌سازی محاسبه نرخ و کاهش کارمزدها، اختلاف نرخ رسمی و واقعی را کاهش دهد تا بازار ثبات بیشتری پیدا کند.

 بخش پرسش‌های متداول

۱. نرخ واقعی دلار مسافرتی امروز چقدر است؟
نرخ واقعی دلار مسافرتی امروز سوم آبان ۱۴۰۴ حدود ۱۰۱ هزار و ۲۹۶ تومان است.

۲. سقف سهمیه ارز مسافرتی برای هر نفر چقدر است؟
۵۰۰ دلار برای سفرهای هوایی و ۳۰۰ دلار برای سفرهای زمینی یا دریایی (سالانه یک‌بار).

۳. نحوه خرید دلار مسافرتی چگونه است؟
از طریق اپلیکیشن بله یا بانک‌های عامل با ارائه گذرنامه، بلیت، عوارض خروج و پرداخت ریالی.

۴. دلار مسافرتی در کجا تحویل داده می‌شود؟
در فرودگاه‌های بین‌المللی و از طریق خودپردازهای ارزی بانک ملی ایران.

۵. آیا افراد زیر ۱۸ سال یا دارای تابعیت دوم می‌توانند ارز مسافرتی بگیرند؟
خیر، فقط افراد بالای ۱۸ سال با تابعیت ایرانی واجد شرایط هستند.

منابع خبری برای اعتبار گزارش

• خبرگزاری تسنیم 

• بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

• اقتصادآنلاین