مدل جدید کالابرگ الکترونیک رونمایی شد | تغییرات 3 یارانه واریزی برای دهک‌های ۱ تا ۳

پس از چند ماه از اجرای آزمایشی طرح کالابرگ الکترونیک در سراسر کشور، دولت تصمیم گرفته است شیوه عرضه این طرح را از آبان‌ماه ۱۴۰۴ تغییر دهد.
به گفته سیدحمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه، هدف از این تغییر، بهبود نظام تأمین کالاهای اساسی و حمایت بهتر از اقشار کم‌درآمد است.
او تأکید کرده است که کالابرگ در آبان‌ماه به شیوه‌ای تازه و هدفمند ارائه خواهد شد.

در واقع دولت قصد دارد با اصلاح فرآیند تخصیص منابع یارانه‌ای، اثرگذاری حمایت‌ها را افزایش دهد و به جای پرداخت یارانه نقدی، امکان خرید مستقیم کالاهای ضروری با قیمت ثابت را فراهم کند.

کالابرگ الکترونیک چیست و چرا اهمیت دارد؟

طرح کالابرگ الکترونیک یکی از سیاست‌های اصلی دولت برای جلوگیری از کاهش قدرت خرید مردم است. این طرح با هدف جایگزینی پرداخت نقدی یارانه‌ها طراحی شد تا مردم بتوانند با کارت بانکی خود، کالاهای اساسی را با نرخ یارانه‌ای خریداری کنند.

در شرایط تورمی امروز، پرداخت نقدی یارانه‌ها معمولاً با افزایش قیمت‌ها خنثی می‌شود. اما در مدل کالابرگ الکترونیک، قیمت کالاها ثابت می‌ماند و مردم از نوسانات بازار مصون می‌مانند.

دلیل تغییر شیوه اجرای کالابرگ در آبان‌ماه چیست؟

طبق گفته رئیس سازمان برنامه‌وبودجه، تغییر شیوه عرضه کالابرگ در آبان‌ماه به‌دلیل نیاز برخی اقشار به کالاهای خاص مانند پروتئین یا لبنیات است.
او گفته است:«هدف ما از تخصیص منابع، تأمین نیازهای واقعی مردم است و ممکن است نحوه پرداخت‌ها متناسب با نوع کالا تغییر کند.»

به بیان دیگر، دولت در حال بررسی مدلی است که کالابرگ الکترونیک برای هر خانوار به‌صورت اختصاصی تنظیم شود.
برای مثال:

• خانوارهای دارای کودک، سهمیه بیشتری از لبنیات و پروتئین بگیرند

• بازنشستگان، اعتبار بیشتری برای خرید برنج یا روغن دریافت کنند

• دهک‌های پایین درآمدی، یارانه کالایی بالاتری داشته باشند

احتمال تغییر در فهرست کالاهای مشمول کالابرگ الکترونیک

در مدل جدید، ممکن است لیست کالاهای مشمول کالابرگ الکترونیک نیز تغییر کند.
کالاهای اصلی فعلی شامل:

• برنج ایرانی و خارجی

• روغن نباتی

• قند و شکر

• مرغ و تخم‌مرغ

• ماکارونی و لبنیات

اما با اصلاح جدید، احتمال دارد اقلام پروتئینی جدید مانند گوشت قرمز و ماهی نیز به فهرست اضافه شوند.

کالابرگ الکترونیک و کنترل تورم مواد غذایی

یکی از اهداف مهم این طرح، کاهش فشار تورمی بر سفره خانوار ایرانی است.
با ثابت نگه‌داشتن قیمت کالاهای ضروری در قالب کالابرگ الکترونیک، دولت می‌خواهد از جهش‌های قیمتی جلوگیری کند.

کارشناسان اقتصادی معتقدند اگر کالابرگ به‌درستی اجرا شود، می‌تواند نقش مؤثری در کنترل تورم اقلام خوراکی داشته باشد.

نحوه استفاده از کالابرگ الکترونیک در شیوه جدید

در مدل فعلی، هر فرد می‌تواند با کارت بانکی خود، از فروشگاه‌های عضو طرح کالابرگ الکترونیک خرید کند.
در مدل جدید آبان‌ماه، چند احتمال مطرح شده است:

1. تعیین سبد اختصاصی برای هر خانوار

2. افزایش سقف خرید ماهانه در دهک‌های پایین

3. افزودن اعتبار برای خرید کالاهای تازه مشمول

4. ایجاد امکان خرید اینترنتی از فروشگاه‌های آنلاین معتبر

این تغییرات قرار است تا پایان آبان‌ماه ۱۴۰۴ نهایی و اعلام عمومی شود.

واکنش مردم و کارشناسان به طرح جدید کالابرگ الکترونیک

بسیاری از خانوارها از طرح کالابرگ استقبال کرده‌اند، به‌ویژه در شرایطی که قیمت مواد غذایی در بازار آزاد افزایش یافته است.
اما برخی کارشناسان نیز هشدار داده‌اند که اگر زیرساخت دیجیتال کالابرگ الکترونیک به‌طور کامل آماده نباشد، ممکن است اجرای طرح با تأخیر یا ناهماهنگی همراه شود.

با این حال، دولت وعده داده است که زیرساخت بانکی، نرم‌افزاری و فروشگاهی طرح در همه استان‌ها فعال شده و نگرانی‌ها رفع شده است.

چرا دولت به جای یارانه نقدی، کالابرگ الکترونیک را انتخاب کرد؟

پرداخت نقدی در ماه‌های گذشته باعث افزایش نقدینگی و تورم شده بود.
به همین دلیل دولت تصمیم گرفت با اجرای کالابرگ الکترونیک:

• پول نقد وارد بازار نشود

• کالاهای اساسی با قیمت ثابت عرضه شوند

• اقشار کم‌درآمد حمایت واقعی دریافت کنند

به گفته کارشناسان، این روش شفاف‌تر و هدفمندتر از یارانه نقدی است و می‌تواند مانع از سوءاستفاده‌های اقتصادی شود.

دهک‌بندی خانوارها و تأثیر آن بر کالابرگ الکترونیک

دولت برای اجرای دقیق‌تر کالابرگ الکترونیک از دهک‌بندی خانوارها استفاده می‌کند.
یعنی یارانه کالایی متناسب با درآمد هر خانوار تنظیم می‌شود:

• دهک‌های ۱ تا ۳ بیشترین اعتبار کالابرگ

• دهک‌های ۴ تا ۶ اعتبار متوسط

• دهک‌های بالاتر سهم کمتر یا حتی حذف از طرح

این سیاست می‌تواند منابع محدود دولت را به صورت عادلانه‌تر توزیع کند.

آیا کالابرگ الکترونیک جایگزین یارانه نقدی می‌شود؟

پاسخ کوتاه: نه به‌طور کامل، حداقل در آبان‌ماه.
به گفته مسئولان سازمان برنامه‌وبودجه، پرداخت نقدی برای برخی گروه‌ها ادامه دارد، اما تمرکز دولت روی گسترش تدریجی کالابرگ الکترونیک است.
در واقع، یارانه نقدی و کالابرگ در کنار هم ادامه پیدا می‌کنند تا مردم به تدریج به مدل جدید عادت کنند.

نقش سامانه کالابرگ در اجرای طرح جدید

در مدل تازه، سامانه کالابرگ نقش مهمی در ثبت‌نام، استعلام دهک و مشاهده اعتبار دارد.
مردم می‌توانند با ورود به سامانه کالابرگ الکترونیک به نشانی https://kala.gov.ir، از وضعیت اعتبار خود مطلع شوند.

در نسخه جدید سامانه، امکان:

• مشاهده کالاهای مشمول

• بررسی موجودی اعتبار

• واریز اعتبار اضافی برای خرید بیشتر
  اضافه شده است.

چالش‌های اجرای کالابرگ الکترونیک در آبان‌ماه

اجرای مدل جدید با چند چالش احتمالی روبه‌روست:

1. نوسان قیمت کالاها در بازار آزاد

2. مشکلات شبکه فروشگاهی در مناطق روستایی

3. عدم آگاهی برخی مردم از شیوه استفاده از کالابرگ

4. احتمال تأخیر در واریز اعتبار ماهانه

با این حال، دولت وعده داده است که تمامی این موارد در دستور کار اصلاحی آبان‌ماه قرار دارد.

کالابرگ الکترونیک و امنیت غذایی خانوار ایرانی

به باور کارشناسان تغذیه و اقتصاد، یکی از پیامدهای مهم کالابرگ، افزایش امنیت غذایی در کشور است.
با تثبیت قیمت کالاهای ضروری، مردم می‌توانند تغذیه متوازن‌تری داشته باشند و از حذف اقلام پروتئینی از سفره جلوگیری شود.

چشم‌انداز آینده کالابرگ الکترونیک در سال ۱۴۰۵

با توجه به برنامه دولت، طرح کالابرگ الکترونیک قرار است در سال آینده به‌صورت فراگیر در کل کشور اجرا شود.
احتمال دارد:

• کالاهای فرهنگی، بهداشتی و دارویی نیز اضافه شوند

• پرداخت اعتبار به‌صورت هفتگی یا فصلی انجام شود

• و سامانه کالابرگ با اپلیکیشن‌های بانکی ادغام گردد

جمع‌بندی: کالابرگ آبان‌ماه با مدل تازه، گام جدید دولت در مهار تورم

در مجموع، طرح جدید کالابرگ الکترونیک آبان‌ماه گامی مهم برای بازسازی نظام حمایت معیشتی است.
اگر دولت بتواند این طرح را با شفافیت، عدالت و کارآمدی اجرا کند، احتمالاً شاهد کاهش فشار تورمی بر طبقات پایین خواهیم بود.

کالابرگ الکترونیک نه فقط ابزاری برای خرید کالا، بلکه پلی میان سیاست اقتصادی و معیشت مردم است.

 نتیجه نهایی

کالابرگ الکترونیک آبان‌ماه با مدل تازه، می‌تواند یکی از مهم‌ترین اصلاحات اقتصادی دولت در سال ۱۴۰۴ باشد.
حالا همه منتظر اعلام رسمی فهرست کالاها، زمان‌بندی و شیوه اجرای نهایی از سوی دولت هستند.